Dinja je jednogodišnja biljka, koja se ubraja u porodicu Cucurbitaceae i samim tim se smatra povrćem. Naziva se još dina, melon, pekun, pipin i pepun. Međutim, mnogi dinju smatraju voćem. Vodi porijeklo iz Azije i Afrike. Vrlo vjerovatno da je još prije više hiljada godina prenesena i u druge krajeve svijeta. Već stari Egipćani su dinju smatrali poslasticom. Stari Rimljani, a svakako i Grci, sladili su se dinjama baš kao i mi danas. Prva zemlja u kojoj je dinja počela intenzivno da se uzgaja bila je Francuska, prije tri stotine godina.
Iako se ne smatra voćem, od plodova dinje se često pravi kompot, džem, marmelada. Osim toga, koristi se u pripremi voćne salate, u egzotičnim kuhinjama priprema se salsa – umak od kockica dinje. Taj umak se poslužuje uz ribu i piletinu s roštilja. U Indiji se uz piletinu poslužuje ljuti curry od dinje. Kuglice od dinje često se dodaju pićima.
Jedna porcija dinje od 150 grama sadrži:
Kod nekih kalifornijskih sorti izmjerene su i 100-postotne dnevne potrebe za vitaminima A i C. Ova slasna voćka obiluje antioksidansima, kolinom, zeaksantinom i beta-karotenom, koji pružaju zaštitu od niza bolesti – od obične prehlade pa sve do raka. S obzirom na to da 90–95% njenog sastava čini voda, idealno je voće za hidrataciju tokom vrućih ljetnih dana.
Sjemenke, koje su takođe jestive, sadrže proteine, vlakna i omega-3 masne kiseline u obliku alfa-linolenske kiseline.
Dinja sadrži vlakna, kalij, vitamin C i kolin koji poboljšavaju zdravlje srca. Konzumacija hrane bogate kalijem pomaže u regulaciji nivoa natrija što je važno kod tretmana povišenog pritiska. Kalij pomaže organizmu u oslobađanju viška natrija i tako snižava krvni pritisak. Potreban je i za ravnotežu vode, kiselinsko-baznu ravnotežu i neuromišićne funkcije, a igra važnu ulogu i u prijenosu električnih impulsa do srca. Unos kalija povezan je sa smanjenim rizikom od infarkta i gubitka mišićne mase. Ovaj mineral čuva gustinu kostiju i sprečava nastanak kamenca u bubrezima.
Rizici razvoja astme niži su kod ljudi koji konzumiraju veće količine određenih nutrijenata. Jedan od njih je i beta-karoten, pronađen u žutom i narandžastom voću poput dinje, bundeve, mrkve i zelenog lisnatog povrća poput špinata i kelja. Vitamin C takođe je važan nutrijent koji štiti od astme, pomaže kod gubitka kisika i smanjuje rizik od alergijskih reakcija – a dinja ga sadrži u velikim količinama.
Dinja sadrži nutrijente važne za vid – beta-karoten (iz kojeg se oslobađa vitamin A), vitamin C, lutein i zeaksantin. Zeaksantin se apsorbira u retini oka, gdje djeluje kao antioksidans i UV zaštita. Studije pokazuju da karotenoidi usporavaju degeneraciju retine koja vodi ka makularnoj degeneraciji, bolesti središnjeg dijela mrežnjače. Nedostatak vitamina A i C može dovesti do glaukoma, makularne degeneracije pa čak i sljepoće – zato je dinja odličan izbor za prevenciju.
Dinja je lako probavljiva i preporučuje se da se jede na prazan želudac, prije drugog obroka. Dobar je izbor za one s osjetljivim želucem jer sadrži enzime i ne troši energiju organizma na varenje. Zbog vlakana i vode sprječava zatvor, pomaže zdravlju crijeva i detoksikaciji.
Kolin u dinji pomaže snu, učenju i pamćenju, a igra ulogu i u elastičnosti ćelijskih membrana, prenosu nervnih impulsa, sagorijevanju masti i smanjenju upala. Dinja redovnom konzumacijom smanjuje oksidativni stres i upalne procese povezane s artritisom i metaboličkim sindromom (insulinska rezistencija, abdominalna gojaznost, visok holesterol i pritisak). Istraživanja pokazuju da žene koje su jele 350 g voća dnevno (uključujući dinju) imaju manji rizik od ovih poremećaja.
Dinja je odlična za ljepotu kože i kose. Vitamin A neophodan je za proizvodnju sebuma, koji vlaži kožu i kosu, a C je ključan za sintezu kolagena – strukturalnog proteina kože i kose. Vitamin A štiti i od UV zraka koji ubrzavaju starenje kože. Dinja pomaže u borbi protiv bora i preranog starenja, a koristi se i u kozmetičke svrhe – kao maska ili regenerator.
Sjemenke dinje se preporučuju kod bubrežnih bolesti, posebno kod kamenca. Imaju rashlađujući efekt i odlične su za ljeto. U Indiji se melju i dodaju u lassi (napitak od jogurta) i thandai (hladno mlijeko sa začinima), a cijele sjemenke idu u slatkiše i halve. Plod, sjemenke i njihovo ulje koriste se od davnina za liječenje kašlja, temperature, parazita, želudačnih, probavnih, bubrežnih i urinarnih tegoba. Čaj od cvijeta dinje koristi se za iskašljavanje.
