Testna raketa, koja je trebala označiti početak nove ere komercijalnih svemirskih lansiranja s evropskog tla, srušila se i eksplodirala manje od minute nakon polijetanja iz svemirske baze u Norveškoj. Lansiranje je organizirao njemački startup Isar Aerospace, a radilo se o probnom letu.
Raketa Spectrum, bez posade, predstavljala je prvi pokušaj orbitalnog lansiranja s evropskog kontinenta, a više evropskih zemalja – među njima Švedska i Velika Britanija – nastoji zauzeti dio rastućeg tržišta komercijalnih svemirskih misija. Isar Aerospace, koji je i ranije upozoravao da bi prvo lansiranje moglo završiti prerano, poručio je kako je misija ipak donijela vrijedne podatke iz kojih će njihov tim učiti.
Raketa Spectrum osmišljena je za lansiranje malih i srednjih satelita mase do jedne tone, iako na ovom letu nije nosila nikakav teret. Lansiranje je obavljeno iz svemirske baze Andøya, u arktičkom dijelu Norveške. Cilj misije bio je testirati sve sisteme Isar Aerospaceove rakete u jednom integriranom letu, objavila je prošle sedmice ova bavarska kompanija.
Isar Aerospace, sa sjedištem u Minhenu, prethodno je istaknuo da bi i samo 30 sekundi uspješnog leta bio značajan rezultat. Iako nije bilo predviđeno da raketa dosegne orbitu, lansiranje je ipak označilo prvi pokušaj komercijalnog orbitalnog leta s evropskog kopna – izuzevši Rusiju.
Europske zemlje godinama su se oslanjale na lansiranja s ruskih svemirskih stanica, no saradnja je prekinuta nakon ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022.
U međuvremenu su se američke firme poput SpaceX-a, Lockheed Martina i Boeinga afirmirale kao ključni igrači u sve dinamičnijoj industriji lansiranja satelita – bilo za širokopojasni internet, bilo za promatranje Zemlje – u korist država i privatnih naručitelja. Kineske firme također pokušavaju uhvatiti korak u tom sektoru.
Raketa Spectrum razvijena je gotovo u potpunosti unutar samog poduzeća i trebala bi moći lansirati teret do 1000 kilograma u nisku Zemljinu orbitu – područje svemira do otprilike 2000 kilometara visine, gdje se većina satelita nalazi u stalnoj putanji oko planeta.
“Bez obzira na ishod, lansiranje rakete Spectrum ostat će historijski – prvi komercijalni orbitalni let s evropskog kopna”, izjavio je prije leta Josef Aschbacher, direktor Evropske svemirske agencije. “Potpora i sufinanciranje koje smo pružili Isar Aerospaceu i drugim start-upovima za usluge lansiranja pokazuje se isplativom – doprinosi evropskoj autonomiji u svemiru.”
Evropska svemirska industrija u posljednje vrijeme suočena je i s kašnjenjima u razvoju rakete Ariane 6 te obustavom lansiranja rakete Vega-C nakon nesreće. Uz Isar Aerospace, u Evropi djeluju i drugi privatni svemirski poduzetnici: njemački HyImpulse i Rocket Factory Augsburg (RFA), francuske firme Latitude i MaiaSpace te španski PLD Space.
