Neobična slika udaljene galaksije otkrila je ono što bi mogla biti ogromna nakupina tamne materije skrivena na vidiku.
Kada su astronomi prvi put pogledali novu sliku galaksije HerS-3, snimljenu radio-teleskopima Northern Extended Millimeter Array u Francuskoj, pomislili su da je došlo do greške u podacima.
“Bili smo u šoku, rekli smo: ‘Šta se, do vraga, dešava?’” rekao je Pierre Cox, astronom sa Francuskog nacionalnog centra za naučna istraživanja, u izjavi.
Slika je prikazivala ono što se činilo kao ‘Einsteinov križ’. Ovaj rijedak fenomen javlja se kada svjetlost udaljene galaksije ili kvazara (svijetle galaksije sa aktivnom crnom rupom u centru) savija gravitacija masivnog objekta ispred njega, tako da posmatrač vidi četiri tačke svjetlosti.
Ono što je ovu konfiguraciju učinilo izuzetno neobičnom bio je peta tačka svjetla koja je sjajila u centru. U početku su “mislili da je problem u instrumentu”, rekao je Cox.
Zbog toga što se fotoni ‘Einstein križa’ savijaju oko centralne mase, naučnici obično ne očekuju da vide petu tačku u sredini, piše Live Science.
„Ne možete dobiti petu sliku u centru, osim ako se nešto neobično ne dešava sa masom koja savija svjetlost“, rekao je Charles Keeton, astronom sa Rutgers University i koautor nove studije koja opisuje ovo otkriće.
U studiji, objavljenoj 16. septembra u The Astrophysical Journal, istraživači su koristili kompjutersko modeliranje kako bi pokušali tačno razumjeti šta se dešava sa ovim neobičnim križem. Njihova analiza otkrila je da sve tačke svjetlosti potiču iz HerS-3, što je isključilo mogućnost da neki bliži i svjetliji objekt ometa vid. Takođe su isključili jednostavnu grešku instrumenta provjerom slike sa podacima prikupljenim od Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) u Čileu.
Na kraju, pokrenuli su kompjutersku simulaciju u kojoj se masa tamne materije nalazila ispred HerS-3 — i ovog puta, rezultati su se poklopili sa njihovim posmatranjima.
Tamna materija je poznato teško vidljiva. Ne apsorbuje, ne reflektuje niti emituje svjetlost, pa je funkcionalno nevidljiva. Ipak, posjeduje gravitaciju. Veliki halo tamne materije imao bi dovoljno gravitacione sile da savije svjetlost galaksije koja se nalazi direktno iza njega, dok bi sama galaksija ostala vidljiva (i time sposobna da se deformiše u Einstein križ).
Otkriće pruža uzbudljivu priliku naučnicima da bolje prouče kako tamna materija djeluje na druge kozmičke objekte. „Možemo proučavati i udaljenu galaksiju i nevidljivu materiju koja savija njenu svjetlost“, rekao je Cox.
Tim se nada da će buduća posmatranja omogućiti dodatno testiranje i usavršavanje kompjuterskih modela.
