Rudnik mrkog uglja Breza u gubicima je većim od 178 miliona KM, a samo u prošloj godini ovaj rudnik je imao gubitak veći od 16 miliona maraka. Ovo je jedan od razloga zbog kojeg su federalni revizori dali negativno mišljenje o finansijskom poslovanju RMU “Breza” u prošloj godini.
Ovaj rudnik, prema nalazima revizora tekućim sredstvima nije u mogućnosti blagovremeno izmirivati obaveze, a akumulirani gubitak premašuje iznos osnovnog kapitala za čak oko 126 miliona KM.
Rudnik duguje državi čak 102,7 miliona za doprinose u vezi plaća i naknade plaća. Samo u 2023. godini Društvo nije isplatilo obaveze za poreze i doprinose za isplaćene plaće u iznosu od 11.867.977 KM.
Najviša neto plaća isplaćena u 2023. godini iznosila je 4.407 KM, a najniža 1.275 KM.
Revizori su podsjetili da je prema Zakonu o finansijskoj konsolidaciji rudnika, bilo predviđeno da se obaveze po osnovu doprinosa za penzijsko-invalidsko osiguranje, te porezi na plaću do 31. 12. 2008. godine isplate iz Budžeta FBiH u periodu od 2009. – 2015. godine, što je i izvršeno.
No Društvo nije potpisalo nove sporazume o načinu izmirenja dugovanja prema Državi, a prilikom isplate plaća zaposlenima Društvo vrši obračun poreza i doprinosa, ali ih ne uplaćuje.
“Porezi i doprinosi isplaćuju se samo prilikom penzionisanja i zbrinjavanja viška zaposlenika”, utvrdili su revizori.
Revizori su utvrdili i da društvo u prošloj godini nije po propisima vršilo obračun proizvodnje i evidentiranje zaliha uglja te nije moguće utvrditi efekte odstupanja između proizvedene i realizirane količine uglja, kao ni efekte razlike između prodajne cijene i cijene koštanja uglja.
Kako se u RMU Breza odnose prema svojoj imovini, pokazuje nalaz revizora da za značajan broj nekretnina evidentiranih u poslovnim knjigama, Društvo i dalje ne posjeduje dokaze o pravu vlasništva niti su nekretnine uknjižene kod nadležnih sudova.
“Društvo ne raspolaže podacima o broju nekretnina na koje se odnosi imovinskopravna problematika, odnosno koliko je građevinskih objekata sa zemljištem u vlasništvu Društva i koliko je građevinskih objekata i zemljišta na kojima nisu riješeni imovinskopravni odnosi, a nisu pokrenute aktivnosti ni za povećanje osnovnog kapitala u iznosu od 19.145.597 KM na osnovu uplata Vlade FBiH za izmirenje obaveza po osnovu poreza i doprinosa u skladu sa Zakonom o izmjenama i dopunama zakona o finansijskoj konsolidaciji rudnika uglja u FBiH”, naveli su revizori.
U RMU Breza čak ne vrše knjigovodstveno evidentiranje , ni finansijsko ni robno-materijalno zaliha uglja, pa revizori nisu mogli izvršiti usklađivanje knjigovodstvenog sa stvarnim stanjem. Utvrđen je i niz nepravilnosti kod javnih nabavki u ovom rudniku.
“Kod provođenja postupaka javnih nabavki roba, usluga i radova u iznosu od najmanje 164.250 KM nije odabran pravilan postupak, a za nabavke u iznosu od najmanje 20.065 KM vršeno je dijeljenje predmeta nabavke, što nije u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama.
Također, Plan javnih nabavki nije donesen u skladu sa stvarnim potrebama Društva zbog toga što svi planirani postupci nisu provedeni”, konstatirali su revizori.
Društvo je iskazalo ukupne prihode 35.068.218 KM što je za 14.149.457 KM manje u odnosu na planirane i za 2.309.756 KM u odnosu na prethodnu godinu.
Ostvareni rashodi za 2023. godinu iznose 51.184.690 KM što je za 2.346.924 više u odnosu na planirane i za 505.847 KM u odnosu na prethodnu godinu, a planirana proizvodnja uglja u prošloj godini nije ostvarena u očekivanom obimu.
“Planirana proizvodnja uglja za 2023. godinu iznosila je 462.000 tone, a ostvarena je u iznosu od 304.407 tone, što iznosi samo 66 posto ukupne planiranje proizvodnje. Planirana prodaja uglja iznosila je 439.996 tone, a ostvarena je u iznosu od 254.589 tone, što je 58 posto od planirane.
Prema Izvještaju o poslovanju razlog negativnog rezultata od 16.116.472 KM u odnosu na planiranih 379.909 KM dobiti je između ostalog ostvarena manja toplotna vrijednost uglja, time je i kvalitet uglja lošiji i prodaje se po nižoj cijenu, a što ima direktan uticaj na ostvareni prihod”, istakli su revizori.
Zbog problema sa likvidnošću Društvo ne izmiruje redovno obaveze prema dobavljačima, već prema potrebi i prioritetima.
Najznačajnije obaveze RMU Breza ima prema Elektrodistribuciji Breza za troškove električne energije u iznosu od 680.280 KM i Rudniku mrkog uglja Zenica prema Sporazumu o radu i finansiranju Službe za spašavanje Zenica u iznosu od 185.885 KM.
“Društvo nije u mogućnosti uredno servisirati preuzete obaveze, a budući da je uz trenutni model poslovanja izvjesno da ni nedospjele obaveze neće biti izmirivane u predviđenom roku, potrebno je donijeti mjere za prevazilaženje problema nagomilanih obaveza.
