Sunce je trenutno najaktivnije u posljednjih nekoliko decenija – i svoju solarni bijes iskaljuje na hiljadama sićušnih satelita koji čine SpaceX-ovu Starlink mrežu, piše Science Alert.
Nova analiza pokazuje da broj Starlink satelita koji su pali nazad prema Zemlji od 2020. do 2024. godine raste u jasnoj korelaciji sa sve jačom solarnom aktivnošću.
Tim naučnika na čelu sa svemirskim fizičarom Dennyjem Oliveirom iz NASA-inog Goddard centra analizirao je 523 Starlink satelita koji su u tom periodu ušli u atmosferu i izgorjeli – i pronašao direktnu vezu s ponašanjem Sunca.
„Jasno pokazujemo da je intenzivna solarna aktivnost u trenutnom solarnom ciklusu već imala značajan utjecaj na povratak Starlink satelita u atmosferu“, navode naučnici u radu.
Ovo je, kako kažu, uzbudljivo vrijeme za proučavanje orbitalnog otpora, jer nikada prije u ljudskoj historiji nije bilo više satelita u niskoj orbiti – niti više solarne aktivnosti.
Sunčev ciklus traje otprilike 11 godina i uključuje promjene u magnetskim polovima Sunca. Tokom maksimuma aktivnosti, Sunce izbacuje ogromne količine energije kroz sunčeve pjege, baklje i koronalne izbačaje mase (CME).
Upravo se sada nalazimo u maksimumu 25. solarnog ciklusa, koji je, iako ne najjači u historiji, daleko nadmašio ranije prognoze.
Ove izbačaje osjećamo i na Zemlji – nedavno ste možda primijetili intenzivniju auroru. No, postoji i manje vidljiv efekt: gornji slojevi atmosfere se zagrijavaju, zbog čega se šire, povećavajući trenje koje djeluje na satelite.
Sateliti u niskoj orbiti (LEO) tada gube visinu i moraju redovno korigovati svoju putanju kako ne bi pali u atmosferu.
SpaceX je od 2019. lansirao 8.873 Starlink satelita, od kojih je trenutno aktivno 7.669. Ova ogromna flota pruža jedinstvenu priliku za proučavanje efekta solarne aktivnosti na satelite.
Od 2020. godine broj satelita koji padaju je eksplodirao:
2020: 2 satelita
2021: 78 satelita
2022: 99 satelita
2023: 88 satelita
2024: 316 satelita
Najzanimljiviji podatak? 72% svih reentrija dogodilo se tokom slabih geomagnetnih uslova, a ne jakih solarnih oluja.
Razlog? Kumulativni efekat – male, stalne promjene tokom vremena koje polako ali sigurno snižavaju orbitu satelita. Oni koji su pali tokom jačih oluja – pali su mnogo brže.
Ova istraživanja mogu pomoći u razvoju preciznijih modela orbitalnog otpora, koji će omogućiti bolju zaštitu satelita tokom ekstremnih svemirskih vremenskih uslova – i izbjeći moguće katastrofe, poput Kesslerove lavine sudara u orbiti.
„Naši rezultati pokazuju potencijal da se koriste visoko frekventni podaci Starlink satelita (tačna orbita, gustina atmosfere, koeficijent otpora) za poboljšanje modela ponašanja tokom geomagnetnih oluja“, zaključuju autori.
